Als je aan een strandbestemming denkt in combinatie met safari kom je al snel uit op Zanzibar. De veelbelovende plaatjes liggen bovendien dicht bij de werkelijkheid: prachtig witte zandstranden, wuivende palmbomen en een heldere, turkooisblauwe zee. Geen wonder dat de meeste safarigangers hier afsluiten om het stof van zich af te spoelen en bij te komen van de vele indrukken.

Maar Zanzibar is  niet de enige droomplek in de Indische Oceaan. Naast de Swahili kust zijn er ook idyllische stranden te vinden op Pemba en Mafia Island, tevens onderdeel van de Zanzibar archipel. Beide zijn veel minder bekend dat het hoofdeiland, met een beperkt aantal, kleinschalige strandresorts.

Het groene eiland

Na ons eerst een paar dagen onder de toeristen op Zanzibar gemengd te hebben, vliegen we op dinsdag met een kleine Cesna naar Dar es Salaam en van daaruit verder naar Mafia Island. De panoramische vlucht alleen is al een beleving op zich.

Mafia Island ligt op zo’n half uurtje vliegen van Dar es Salaam, Het eerste dat je opvalt vanuit het vliegtuig is dat het enorm groen is. Er loopt maar één stukje verharde weg, van het vliegveld naar het Marine Park, dé trekpleister van het eiland. Het eiland wordt omringd door prachtige koraalriffen waardoor het één van de beste duikplekken ter wereld behoort.

Zwemmen met walvishaaien

Een ander hoogtepunt van het eiland, de belangrijkste reden van ons bezoek, zijn de walvishaaien. Tussen september en maart komen ze zich in dit gebied voeden met plankton. De walvishaai is de grootste vis ter wereld en kan wel tot 15 meter lang worden. Het is bovendien geen walvissoort maar een haai. Maar wel een vriendelijke, waar je zonder gevaar mee kunt zwemmen.

Hoewel het natuurlijk wild blijft, is de kans op het zien van deze reusachtige vissen zo’n 99%. Zeker omdat ze vaak in het ondiepe water vlak voor de kust verblijven.

Ik had graag gewild dat bovenstaande foto door mijzelf was gemaakt. Maar laten wij nou net tot die 1% horen… Het nieuws bij aankomst, dat er de afgelopen dagen nauwelijks nog walvishaaien gespot waren, had ons al moeten alarmeren. Toch gaan we de volgende dag vol goede moed op zoek naar de dieren. Meerdere boten varen heen en weer en we speuren naar een haaienvin boven water of een grote schaduw onder water.

We blijven zoeken, tot we tegen het einde van de ochtend de hoop moeten opgeven. Geen walvishaaien voor ons. En ook in de dagen erna laten ze zich niet meer zien. Omdat de dieren afgelopen jaar in juli al gemigreerd waren, is het aannemelijk dat ze dit jaar ook eerder vertrokken zijn, door de verandering in het zeewatertemperatuur en aanwezigheid van voedsel. Nog zo’n effect van klimaatverandering.

Puur en onaangetast

De snorkeltour van een dag later laat ons gelukkig nog wel genieten van de bijzondere onderwaterwereld. We worden omringd door vele tropische vissen zoals de papegaaienvis, wimpelvis en Nemo. En ook het koraal ziet er nog kleurig en onaangetast uit.  We onderbreken de boottocht op een verlaten zandbank voor een heerlijke barbecue-lunch met verse vis. Met relatief zo weinig toeristen die jaarlijks het eiland bezoeken (zo’n 1% van Zanzibar!) zou je zeggen dat de stranden net zo ongerept zijn als het leven onder water.

Het tegenovergestelde is waar. De ‘idyllische’ zandbank ligt vol met aangespoeld afval, van plastic, glazen flesjes tot slippers. Dat beetje wat we proberen te verzamelen is nog minder dan een druppel op een hete plaat. Op het strand voor de lodge precies hetzelfde verhaal. Ogenschijnlijk grotendeels afkomstig uit de grote stad 130 km verder, Dar es Salaam. Overigens dragen de lodges op Mafia Island wel allemaal hun steentje bij; ze hebben hun eigen opruimdiensten opgericht en doen zoveel mogelijk aan waste management.

Na drie nachten op het eiland vliegen we vanaf het kleine vliegveldje terug naar het vasteland. Terug naar de drukte en hectiek van alledag. Hoewel Mafia zonder meer een bijzonder eiland is, heeft het wel zijn specifieke aantrekkingspunten: de riffen om te duiken en de walvishaaien. En het is heerlijk afgezonderd. Maar zonder die imposante walvishaaien wel een stuk minder gezellig…